AKRAN ARABULUCULUK PROJESİ
PROJENİN AMACI
Akran Arabuluculuk Projesi’nin temel amacı; okulda çeşitli çatışma problemleri yaşayan öğrencilerin çatışmalarını sözlü ve fiziksel şiddete başvurmadan; daha önceden eğitim almış akran arabulucular aracılığı ile çözmelerini sağlamaktır. Barışçıl bir okul kültürünün gelişmesini sağlayan bu program ile öğrencilerin kendi aralarında yaşadıkları birtakım çatışmaların çözümü için yönetici ve öğretmenlerin müdahalesi olmadan kendi akranları aracılığıyla çözmeleri sağlanmaktadır.
Son yıllarda okullarda şiddet olaylarının hızla yaygınlaştığını görüyoruz. Televizyon programları, diziler, şiddet içerikli filmler ve benzeri gibi etkenler öğrencilerin ergenlik dönemindeki kimlik arayışlarıyla çakınca ortaya zaman zaman istemediğimiz sonuçlara neden oluyor.
Okulumuzda Taşımalı eğitim kapsamında köyden gelen öğrenciler ile ilçe merkezinde bulunan öğrenciler arasında sosyal, kültürel, ekonomik vb birtakım nedenler yüzünden zaman zaman çatışmalar yaşanmaktadır. Okulumuzda yaşanan bu çatışmaların çözümü için dünya genelinde birçok ülkede uygulanan "Akran Arabuluculuk Programı"nı uygulamak istiyoruz. Öncelikle ABD’de uygulanan programın denendiği okullarda okuldaki çatışmaların yüzde 60-80 0ranında azaldığı barışçıl bir okul kültürünün yerleştiği gözlenmiştir. Ülkemizde de son bir yıldan beri yapılan çeviriler ve hazırlanan birtakım paket programlarla Akran Arabuluculuk uygulanmaya başlamıştır. Okulumuzda yaşanan çatışmaların çözümü için Akran Arabuluculuk Programının uygulanması gerektiği inancındayız.
HEDEF GRUP(lar)
Projenin hedef grubu okulda okuyan 700 öğrenci, 30 personel, öğrencilerin velileri ve yakın çevredekilerdir.
GERÇEKLEŞTİRİLECEK TEMEL ETKİNLİKLER
- Öğretmenlere “Çatışma Çözme ve Akran Arabuluculuk Eğitimi”nin verilmesi.
- Program Koordinasyon Ekibi’nin kurulması.
- Seçilen 20 öğrenciye “Akran Arabuluculuk Eğitimi”nin verilmesi.
- Okul bünyesinde bir Akran Arabulucu Merkezi’nin kurulması.
- sınıflarda akran arabuluculuk duyurularının yapılması ve oryantasyon eğitimlerinin verilmesi.
- Programın tanıtım kampanyasının hazırlanarak afiş, broşür, el ilanı vb çıktıların hazırlanarak dağıtılması.
- Okul öğretmeleri, öğrencileri, yöneticileri, okul-aile birliği temsilcileri, veliler ve sivil toplum kuruluşu temsilcilerinin bir araya geldiği Akran Arabuluculuk Tanıtım ve Yaygınlaştırma Toplantısı.
BARIŞÇIL BİR OKUL KÜLTÜRÜNÜN OLUŞMASINDA YENİ İMKÂNLAR
: “AKRAN ARABULUCULUK”
Son yıllarda televizyon programlarında şiddet içerikli yayınların hızla artmasıyla birlikte şiddetin gölgesinde kalan okullarımız ile ilgili medyada her gün yeni bir haberle karşılaşıyoruz. Televizyon dizilerindeki kült imajlar üzerinden kendini üreten bir gençliğin şiddete bulanmış ergen yaşamları gün geçtikçe kararıyor. Okullarda öğrenciler arasında yaşanan çatışma oranlarının son yıllardaki ciddi artışı, çatışma çözümüne yönelik arayışları da beraberinde getirdi. Yapılan çeşitli araştırmalar, okullarda yaşanan şiddet ve çatışma durumlarının temel sebeplerinden birisinin iletişimsizlik olduğunu ortaya koyuyor. İfade alanları daralan ve kendilerini uygun toplumsallıklarda üretemeyen gençler tepkilerini şiddete başvurarak dile getiriyor.
Okullarda yaşanan şiddet olaylarının artmasıyla beraber yoğunlaşan çözüm önerileri eğitim uzmanlarını da farklı arayışlara itti. İşte geçen hafta İmge Yayınlarından çıkan “Okulda Çatışma Çözme ve Akran Arabuluculuk” kitabı da bu arayışların en önemli ürünlerinden birisi. Fred Schrumpf, Donna K. Crawford ve Rıchard J. Bodıne’nin yazdığı kitap F. Gül Akbalık ve B. Dilek Karaduman tarafından çevrilmiş. Kitapta Akran Arabuluculuk ile ilgili kavramsal çerçeve ve temel açıklamalar, çatışmanın doğası ve çözme ilkeleri, arabuluculuk programının organizasyonu ve uygulanması ile ilgili geniş ve açıklayıcı bilgiler bulunmakta. Yaklaşık 20 yıldan beridir üzerinde çalışılan programın bu süreçte elde ettiği bütün kazanımların yansıtıldığı kitapta, programın uygulanması için gerekli her türlü plan, program, form ve matbu evrak yer almaktadır. Öğrencilerden seçilecek olan akran arabulucuların temel ve ileri eğitimleri için de yapılması gereken çalışmalar yine kitapta ayrıntılı olarak yer almaktadır. Ayrıca akran eğitimlerinin uygulanması için gerekli “Öğrenci Elkitabı” da ilerleyen günlerde yine aynı yayınevi tarafından basılacaktır.
İlk defa ABD’de Urbana Illinois Ortaokulu’nda uygulanan akran arabuluculuk programı, günümüzde Amerika, Kanada ve Avustralya’daki çoğu okulda uygulanmaktadır. Gençlik döneminde okullarda yaşanan çatışmaların artması birçok okulu bu programı uygulamaya itmektedir. Kitapta akran arabuluculuk tarafsız bir üçüncü kişinin yardımıyla, tarafların sorunu çözmek için birlikte çalıştığı bir iletişim süreci olarak tanımlanmaktadır. Okulda öğrenciler arasında yaşanan çatışmaları yine öğrenciler arasından seçilen akranları aracılığıyla çözmeye dayanan akran arabuluculuk programı uygulandığı okullarda çok etkili sonuçlar doğurmuştur. New York şehrindeki altı lisede uygulanan akran arabuluculuk programı ile ilk yılsonunda kavgalarda %46, %45, %70, %60 ve %65 oranlarında azalma görülmüştür. Ayrıca yine Barış Eğitim Vakfı’nın Florida’da devlet okullarında başlattığı çatışma çözme ve akran arabuluculuk programının uygulanması sonrasında, arabuluculuk yapılan çatışmaların %86,2’si çözülmüştür.
Programın etkili bir şekilde uygulanabilmesi ve verimli sonuçlar doğurmasının en temel etkeni öğrencilerdir. Kendi akranlarıyla daha kolay ilişki geliştirebilen öğrenciler, akranlarının çatışmalardaki bakış açılarını, tutumlarını göz ününe alarak bu yaş düzeyine uygun bir süreç şekline getirebilmektedirler. Akran arabuluculuk programının en önemli mesajı okulun farklılıkların konuşulabildiği bir yer olduğu ve kişinin hakkını almak için kavga etmesine gerek olmadığıdır.
Son olarak okullarımızda hızla tırmanan şiddet olaylarının çözülmesi ve iletişime dayalı bir çatışma çözümü için önemli bir rehber kitap niteliği taşıyan bu eserin okullarımızdaki rehberlik servisleri için çok önemli imkânlar taşıdığını söyleyebiliriz. Bireyin kendisini ifade etmesine fırsat veren arabuluculuk süreci, gençlerin benlik kavramlarını güçlendirmekte ve kendi özdenetim mekanizmalarını geliştirmektedir. Sorumluluk duygularını güçlendiren akran arabuluculuk iletişim sürecini kesintiye uğratan şiddet tepkilerini ortadan kaldırarak diyaloga dayalı barışçıl bir okul kültürü geliştirmektedir. Barışçıl bir okul kültürünün geliştirilmesinde önleyici bir temel program niteliği taşıyan akran arabuluculuğun okullarımızda da yaygınlaştırılması ve özellikle Milli Eğitim’in bu programa yönelik pilot uygulamaları destekleyerek ortaya çıkacak olumlu sonuçları yaygınlaştırması gerekmektedir.
Adnan ÇELİK
Merkez İlköğretim Okulu
Kulp/Diyarbakır
E-mail: adnan233@mynet.com
Tel: (0505) 80784 34
