Eğitim etkinliklerinden beklenen verimin elde edilebilmesi için olumlu bir sınıf ortamının yaratılması ve sınıfın iyi yönetilmesi gerekir.
Bir kişinin özgürlüğünün başladığı yerde diğerinkinin bittiği düşünülürse; birlikte yaşanılan bir yerde özgürlük ve düzenin birlikte ve ölçülü kullanılması gerekir.
Öğrenmede güvenli ve düzenli bir ortam önemlidir.
Sınıfta düzeni sağlayan ve yönetimi kolaylaştıran önemli faktörlerden biri de “Sınıf Kuralları” dır.
Kural Nedir ?
Kural, sınıfta yer alan eğitim yaşantılarının amaçlarına dönük kararlar dizisi olarak tanımlanabilir.
Sınıfta Kural Belirleme
v Kural önceden belirlenmiş kararlardır.
v Kurallar sınıf içinde davranışların sınırlarını belirler.
v Bir sınıfta kendisinden beklenenleri bilen öğrenci, davranışlarını buna göre yönetecektir.
v Öğretmenin sınıf kurallarını belirleme sürecine öğrencileri katması oldukça önemlidir.
Sınıf kuralları nasıl ortaya çıkar ?
Sınıfta meydana gelen ilişki karmaşıklığı kuralların ortaya çıkmasına neden olmaktadır.Neleri yapması neleri yapmaması gerektiğini önceden bilen bir öğrenci, bunların sonuçlarını da bildiğinden davranışlarını bunlara göre düzenlemektedir.
Sınıf kurallarını belirlemede bize yardımcı olacak sorular ;
1 .Sınıfta düzen nasıl sağlanır?
2. Sınıfta öğrencilerden beklenen davranışlar nelerdir?
3. Sınıfta memnun olmadığınız durumlar var mı? Bunlar nelerdir?
4. Sınıf düzenini en çok bozan davranışlar nelerdir?
Kuralları kim belirlemelidir? & Sınıfta tartışılarak mı alınmalıdır?
Sınıf kuralları, öğretim yılı başında bir ders konusu gibi ele alınıp öğrencilerle konuşup tartışarak belirlenir.
Sınıf Kurallarını Gerektiren Sınıf İçi Olumsuz Davranışlar
• Derse devam etmeme ya da derse geç gelme,
• Derse hazırlıksız gelme,
• Sınıfta uygun olmayan yer ve zamanda konuşma,
• Arkadaşlarına, kendisine ya da eşyalara zarar verme,
• Derste ders dışı etkinliklerle uğraşma vb.
Sınıf kurallarının sınıfta etkili olabilmesi için sahip olması gereken özellikler
Açık-net ve anlaşılır bir şekilde ifade edilmelidir.
“Yapmayın, yasak” gibi ifadeler yerine “yapınız, ediniz” şeklinde olumlu ifadeler kullanılmalı.
Sınıf kurallarını belirlemede ve uygulamada sorumluluğu öğrencilerle birlikte paylaşılmalıdır.
Kurallar olumsuz davranışları açıklayıcı olmalıdır.
Kurallar aşırı düzeyde belirlenir ve katılıkta izlenirse, tek düzelik, sıkıcılık yaratır.
• Varolan kurallara özenle uyulmalı
• Yararlı olmayan kurallar değiştirilmeli
• Kuralların ifadesi olumsuz ve emir şeklinde kurulmamalı
• Fazla kurallarla öğrenci sıkılmamalı
Örneğin;
Oturduğunuz yerde kaleminizi açmayın.
Kaleminizi çöp kutusuna açınız.
- Kurallar sayıca sınırlı (5-8) ve kısa olmalı.
- Kurallar belli bir zaman içerisinde yeniden gözden geçirilmeli, gerekiyor ise değiştirilmeli.
- Kurallar sınıfta etkili öğretimi sağlamaya uygun olmalıdır.
- Kurallar öğrencilerin ilgi ve gereksinimlerini karşılamayı destekleyici olmalıdır.
- Öğrencilerin ve okulun beklentilerini gerçekleştirmeli
- Amaçlara gidişi kolaylaştırmalı
- İstenmeyen davranışların önüne geçmeli
- Güvenli ve rahat eğitim ortamı sağlamalı
- Komşu sınıfın ve yakın kişilerin rahatsız edilmesini önlemeli
- Amaca uygun davranışların ölçümlerini belirtmelidir. (2) (2) Başar, a.g.e., s. 15-16.
Sınıf yönetiminde, sınıf kurallarını uygulamada ve sonuç almada en etkili yol tutarlılıktır.
Sınıf kurallarına uyanları ödüllendiriniz. Olumlu pekiştireçler veriniz.
Bir öğretmenin sınıfta disiplin problemleri ile karşılaştığında alması gereken tedbirler şunlardır:
Ø Davranış kurallarını öğrenciler ile birlikte oluşturma ve uygulama
Ø Öğrencilere ilgi ve yetenekleri doğrultusunda görev ve sorumluluklar verme
Ø Farklı yöntem ve teknikleri kullanma
Sınıfta kural koymanın faydaları şunlardır:
- Herkes için geçerli olduğundan yansızlığı sağlar.
- Kişisel isteklere ve geçiştirmelere engel olur.
- Kararları herkesin kabul etmesini ve yerine getirmesini sağlar.
- Ödül ve ceza uygulamalarında objektiflik (tarafsızlık) getirir.
- Bireyleri görevi benimsemeye ve uymaya yöneltir.
- Yönetme ve planlama işlerini kolaylaştırır.
-
Kurallara uyulmama durumunda neler yapılabilir ?
• Öğrenci uyarılmalı,
• Okulda veya sınıfta tutmalı,
• Velilere yazı yazılmalı veya okula çağırılmalı,
• Disipline verilmeli vb.
Kurallara uyulmama durumunda başka neler yapılabilir ?
Örnek Sınıf Kuralları
*Saygılıyız
*Görgü kurallarına uyarız
*Öfkemize hakim oluruz
*Herkesin hakkını koruruz ve uzlaşmayı biliriz
*Söz alarak konuşuruz
*Birbirimizi sonuna kadar dinleriz
*Dersi büyük bir ilgiyle dinleriz ve derse katılırız
*Ödevlerimizi zamanında yaparız.
*Derse hazırlıklı ve eksiksiz geliriz
*Sınıfımızı düzenler ve temizleriz
*Sıralarımızın üstü düzenlidir
*Sıra altları ve yerler tertemizdir
*Kılık kıyafetimiz temiz ve kurallara uygundur
*Doğal ses tonuyla konuşuruz
akdeniz.edu
