Ayakta durulan masalar; modern hayata, yemeğin çalışma masasında yenilmesine, çalışanın bilgisayara zincirlenmesine bir tepki olarak ortaya çıkmış gibi görünüyor olabilir. Ancak tarih farklı bir resim çiziyor: Hemingway, Benjamin Franklin ve Thomas Jefferson çalışırken ayakta dururlardı. Donald Rumsfeld ve Charles Dickens de ayakta durulan masa önünde çalışırlardı. İş yerleri artık daha çok ayakta durulan masalara yönelmeye başladı. Ancak okulların; maliyet, elverişlilik ve belki de “öğrenmek için ‘otur ve dikkatini ver’ en iyi yoldur” varsayımı gibi çeşitli sebeplerden dolayı bu değişimi yakalamakta çok daha yavaş ilerlediği görülüyor.
Teksas A&M Üniversitesi Sağlık Bilimi Merkezi’nde çevresel ve mesleki sağlık profesörü Mark Benden, bunu tamamen değiştirmek istiyor. “Çok oturmak sağlığımız için kötüdür” diyen Benden bugün öğrencilerin kısmen sandalyede çok zaman geçirmekten kaynaklı, obezite ve dikkat bozukluklarını içeren birçok zorlukla karşı karşıya geldiklerini söylüyor. Beş yıl önce Benden ve ekibi, öğrenciler geleneksel sandalyelerinden kalkıp ayakta durulan masalara geçtikleri zaman neler olduğunu araştırmaya başladı.
Teksas College Station’daki 374 ortaokul öğrencisinden elde ettikleri bulguları,Uluslararası Çevresel Araştırma ve Halk Sağlığı Dergisi’nde (International Journal of Environmental Research and Public Health) yayınladılar. Öğrenciler bir (geleneksel masa) kontrol grubu ve ayakta durulan masa grubu olmak üzere iki gruba ayrıldılar. Benden’in “araştırma düzeyini ölçen egzersiz saati” olarak adlandırdığı, öğrencilerin kalp ritmini, hareketin yoğunluğunu ölçen, sonra onların yaktıkları kaloriyi hesaplayan ve daha pek çok farklı ölçüm yapan aletler katılımcıların kollarına takıldı.
Benden, “Öğrencilerin ayakta durulan masalarda daha aktif olduklarını, daha çok kalori yaktıklarını çabucak fark ettik” diye anlatıyor bulgularını. “Üstelik zamanlarının tümünü ayakta durarak geçirmek zorunda da değiller. Bir de tabure var, fakat taburede oturmak bile sandalyede oturmaktan daha farklı. Ne tam oturmak ne de tam ayakta durmak gibi. Çünkü gövde ve kalça açınızı açtığı için daha iyi nefes alabilir ve bacaklarınızı sallayabilirsiniz.”
Benden, obez ya da aşırı kilolu çocukların ayakta durulan masalarda çalışırken normal kilolu akranlarına göre daha çok kalori yaktıklarını ortaya çıkardı. “Bu oldukça ilginç” diyor Benden. “Normal kilodaki çocuklar, oturulan sandalyeli bir sınıfta olmakla ayakta durulan masaların olduğu bir sınıfta olmak arasında anlamlı bir değişim yaşamıyorlar. Fakat aşırı kilolu çocuklar çok daha büyük bir değişim yaşıyorlar. Ve buna en çok ihtiyaç duyan da zaten onlar.”
Benden, bunun oturmak ya da sürekli ayakta durmakla değil, hareketli olmakla ilgili olduğunu belirtiyor. Benden, çocukların ve yetişkinlerin ayakta ve aktif bir şekilde özgürce etrafta dolaşmaya ihtiyaç duydukları gerçeğini herkesin bilmesini istiyor. Modern öğrenci ya da ofis çalışanı için günün bir bölümünde ayakta durmak, hareketli olmanın iyi bir yolu olabilir. Benden, “Eskiden daha aktif yaşardık, ancak zamanla hareketsiz olmaya koşullandık” diyor. “Bu normal değil ve olmamız gereken durum da değil. Okullar çocuklara oturmalarını ve sessiz olmalarını söyledikleri zaman onları neredeyse yaralarlar. Çünkü onlar kıpır kıpır ve hareket halinde olmayı isterler.”
Ayakta Durmak Dikkati Artırıyor
Kalori yakmak kesinlikle önemli, ancak diğer taraftan asıl soru sınıftaki ayakta durulan masaların öğrenmeyi geliştirmeye yarayıp yaramadığı. Benden’in araştırmasında psikologlar, iki yıl boyunca sınıflarda oturarak öğrencileri izledi. Öğrencilerin dikkatlerini ve ilgilerini; öğretmene kaç kez baktıkları, defterlerine ne sıklıkta yazdıkları ve yanlarındaki arkadaşları tarafından ne sıklıkta bölündükleri gibi bir takım belirtileri kullanarak ölçtüler.
Çalışmanın sonuçları oldukça netti: Öğrenciler, harekete izin verilen ortamlarda, geleneksel oturulan ortamlara göre daha fazla kendilerini derslerine veriyorlar. Ve bir kez daha, aşırı kilolu ve obez çocuklar, normal kilolu çocuklara göre dikkatlerinde daha büyük gelişmeler gösteriyorlar.
Benden, “Çalışmadaki aşırı kilolu öğrenci ve özellikle obez çocuklara baktığımızda, onların harekete izin verilen öğrenme ortamına sahip sınıflarda kendilerini derslerine iki kez daha fazla verdiklerini görüyoruz” diyor. “Ve bu miktardaki bir odaklanma, normal sınıflardaki normal kilolu akranlarına göre çok daha fazla” Benden, obez öğrencilerin normal kilolu öğrencilere göre daha düşük notlar aldığını gösteren az sayıdaki çalışmadan ve ayakta durulan masaların bunu değiştirmek için bir fırsat olduğundan da bahsediyor. “Belki de aşırı kilolu çocuklar, akademik olarak daha az kabiliyetli değiller. Belki de sadece biraz daha hareketli olmaya ihtiyaçları var.”
Sınıfta Ayakta Durulan Masalar
Eğitimci Katie Caritey’in 24 kişilik ikinci sınıfında sadece iki tane ayakta durulan masa var, ancak Caritey bütün öğrencilerinin bu masalardan faydalanacağına inanıyor. Bu yüzden daha fazla ayakta durulan masaya sahip olmayı hayal ediyor. Masalar altı yıl önce okula bağışlanmış ve şimdi öğrenciler onları sırayla kullanıyorlar.
Caritey, “Ayakta durulan masaların daha aktif, kıpır kıpır hatta daha yorgun olmaya meyilli öğrenciler için muhteşem bir araç olabileceğini keşfettim” diyor. “Hareket etme molaları, sınıfımda öğrenmenin olmazsa olmaz bir parçası. En iyi öğrenmenin, öğrencilerin gün içerisinde bedenlerini sürekli ve sık sık hareket ettirebildikleri zaman gerçekleştiğini gördüm.”
Caritey’in 7 ve 8 yaşlarındaki öğrencileri günde iki kez 15 dakikalık molalara çıkıyor ve haftada iki kez 30 dakikalık beden eğitimi dersine giriyorlar. Caritey, her gün, özellikle enerjik olan ya da çalışmalarını bitirmek için zorluk yaşayan öğrencileri, ayakta durulan masaları kullanmaları için seçiyor. Caritey öğrencileriyle, sınıflarında ayakta durulan masaların olması konusunda nasıl hissettikleriyle ilgili bir de röportaj yapıyor. İşte o röportajdan elde ettiği sonuçlar:
“İkinci sınıf öğrencilerimin sözleriyle ayakta durulan masalar, ‘diğerlerinin ne yaptığını bile düşünmeden konsantre olmaya yardımcı oluyor.’ Ayrıca ‘ayakta durabilmek ya da bacaklarımı sallayabilmek zihnimi sakinleştirmeme yardımcı oluyor ve böylece daha iyi düşünebiliyorum.’ Daha ciddi ve daha az hareketli öğrencinin deyişiyle, ‘ayakta durulan masalar olmadan da çok iyi hissediyordum, fakat ayakta durulan masaların birine oturduğum zaman, bu masaların daha da hızlanmama ve çalışmamı bir an önce bitirmeme yardımcı olduğunu gördüm.’ Başka bir öğrenci; ‘sabah okula gittiğim zaman beynim yorgun oluyor ve öğrenme için kendimi henüz hazır hissetmiyorum. Ayakta durulan masalara oturduğum zaman, bu masalar beynimi uyandırıyor ve düşünmem için beni hazırlıyor’ diyor.”
Peki ya ayakta durulan masalar- yoga topları, bisikletli masalar ve hareket molaları- çözümün sadece küçük bir parçasıysa? Ya günümüz çocuklarının, okulda daha dikkatli ve dersleriyle daha fazla meşgul olabilmeleri için bütün vücutlarını yeterince hareket ettirmemeleri sorunun altında yatan problemi çözemezlerse?
Pediatrik terapist Angela Hanscom, çocukların sabit olarak sürekli oturmalarına karşı çıkıyor. Çünkü bu pozisyonda gereğinden fazla zaman geçiriyorlar ve temel kasları kıpırdanmamayı başaracak kadar gelişmediği için dikkatlerini verme becerileri sınırlanıyor. Hanscom Washington Post gazetesinde yayınlanan makalesinde, “Çocukları tepelerden aşağı doğru yuvarlanırken, ağaçları tırmanırken ve sadece eğlenceli olduğu için daireler çizerek dönerken çok seyrek görürüz. Atlıkarınca ve tahterevalli geçmişin oyunları” diyor. Hanscom’a göre okulda dikkati sürdürebilmenin anahtarlarından biri de iç kulakta bulunan vestibüler ya da denge sisteminin gelişmesi. “Güçlü bir denge sistemi geliştirmek için çocukların vücutlarını saatlerce tüm yönlere doğru hareket ettirmeye ihtiyaçları var” diyor Hanscom.
Daireler çizerek dönmek ve tepeden aşağı yuvarlanmak gibi tüm bedeni hareket ettiren eylemler, kalori yakmaktan çok daha fazla şeye yarıyor. Hanscom bu hareketlerin, dengeyi, görüşü ve dikkati geliştirmeye yardımcı olan iç kulaktaki kıl hücrelerini tetiklediğini söylüyor. Bu üç şey de, eğer çocukların öğrenmek için dikkatlerini toplamaları bekleniyorsa, son derece önemli ihtiyaçlar.
Hanscom öğrencilerin ayakta durulan masaları kullanmaları hakkında, “Ayakta durmak da oturmak kadar kötü olabilir” diyor. “Sadece ayakta duruyorsan, hızlı vestibüler hareket yapmıyorsundur. Başınızı tüm farklı yönlere doğru çevirmeye ihtiyacınız var. Eğer ayakta hareketsizce duruyorsanız, başınızı sağa ve sola hareket ettirmiyorsunuz demektir. Çocukların yeterince ve anlamlı olacak kadar hareket etmeleri sağlanmazsa -okulda ya da okul dışında günde birkaç saat kadar- dikkatleri gelişmeyecektir.”
Mark Benden de bu fikre karşı çıkmıyor. “Koşmanın ve oyun oynamanın yerini hiçbir şey tutamaz. Motor becerilerin gelişimi küçük çocuklar için oldukça kritiktir. Bu gelişimin gerçekleşmesi hayati önem taşır. Bununla ilgili hiçbir şüphe yok” diyor Benden.
Kaynak:http://blogs.kqed.org/mindshift/2014/10/how-standing-desks-can-help-students-focus-in-the-classroom/
Şiddetleşme
Şiirli Karneler
TABİP
Teşekkür Ziyareti
Toplantı ve Faaliyet Çizelgesi
Törenlerin Kutlama Şekli
Ulusal Ajans
Üstün Zekalılar
Veli Eğitim Projesi
Veli Kaynak Kitabı Projesi
Veliyiz Okuldayız
Zil Sesi Yok
