Ülkemizdeki ilköğrenim sisteminin birbirinin içine geçmiş birçok köklü sorunu bulunmaktadır. Birinci temel sorun ilköğrenim sistemine tek tipleştirici bir eğitim anlayışının hakim olmasıdır. İkinci temel sorun eğitim bürokrasisi, okul yönetimi, öğretmen ve öğrenci zincirinde aşırı hiyerarşik ve disipliner bir yönetim anlayışının var olmasıdır. Üçüncü temel sorun devlet okulu-özel okul kutuplarında kurulmuş ve eşitlik ilkesini zedeleyen bir finansman yapısının olmasıdır. Dördüncü temel sorun ise eğitim anlayışının ekolojik değerleri geri plana atmasıdır.

Ülkedeki eğitim sistemi, en azından uygulama düzeyinde, öğrencilerin ilgilerinin, yeteneklerinin, duygu ve düşünce dünyalarının farklılıklarını yok sayarak tek-tip öğrenci yetiştirmektedir. Bu model, büyük bir ölçüde, öğrencilerin kendilerine ait yaratıcılıklarını keşfetmeye, ilgi duydukları alanlarda yoğunlaşmaya, kendilerini gerçekleştirmeye ve tanımaya imkan tanınmamaktadır. Bunun yanı sıra, ilköğrenim sisteminin genelinde rekabetçi bir ortam ve sınav odaklı bir eğitim anlayışı hakimdir. Nitekim, hem devlet okulları hem de özel okullardaki ilköğrenim sistemine hakim olan eğitim anlayışı, sınav endeksli olduğu için ezbere dayanan, düşünmeyi ve analizi ön plana çıkaramayan bir eğitim felsefesini ortaya çıkarmaktadır.

Öte yandan ilköğrenim sisteminin yönetim (ve denetim) yapısı son derece merkeziyetçi ve bürokratiktir. Bu merkeziyetçi ve bürokratik anlayış da eğitimin, öğrenciler, öğretmenler ve velilerin ihtiyaçlarını hiçbir şekilde dikkate almayan bir yaklaşımla yürütülmesine yol açmaktadır. Eğitimdeki bu hiyerarşik yapı genç nesillerde demokrasi kültürünün filizlenmesine engel olmaktadır. Özellikle ilköğretimde tüm sistem, öncelikle öğrencilerin kendisini gerçekleştirme koşullarını sağlamaya yönelik olmalı ve bu doğrultuda aileler, öğretmenler, okul yönetimi ve öğrenciler bu hedefi gerçekleştirmek için katılımcı biçimde birlikte hareket edebilmelidir.

Ülkedeki eğitim sisteminde eşitlik ilkesini ihlal eden ikili bir yapılanma mevcuttur. Bir yanda, yetersiz altyapı imkanları ve kısıtlı kaynaklarıyla hem öğretmenler hem de öğrenciler açısından asgari eğitim koşullarını sağlamanın uzağındaki devlet okulları; diğer yanda ise donanım sorunlarını maddi imkanlarıyla çözmüş ancak bu imkanları çok sınırlı sayıda öğrencinin kullanımına sunan ve kâr amacı güden ticari birer işletme mantığıyla faaliyet gösteren özel okullar, bu ikili ve sorunlu yapının bileşenlerini oluşturmaktadır. Devlet okullarında sınıflar, öğrencilerin fiziki altyapı ve donanımdan gerektiği gibi faydalanmasını engelleyecek derecede kalabalıktır. Yüksek sınıf mevcudu, öğrencilerin kişisel özellikleri ve ilgi alanları doğrultusunda gelişimini engelleyici bir etki yapmaktadır. Aynı zamanda öğretmenlerin, öğrencilerini tanımalarını, onların kişisel becerilerini geliştirmelerine yardımcı olmalarını engellemekte; öğretmenleri, ideal olanın çok uzağında bir ortamda çalışmak zorunda bırakmaktadır. Fiziki altyapı ve donanımla ilgili sorunların büyük ölçüde aşıldığı özel okullar bağlamında ise en temel mesele okulun bir işletme gibi çoğunlukla kâr mantığıyla yürütülmesi ve dolayısıyla eğitimin toplumun birçok kesimi tarafından erişilebilir olmamasıdır.

Eğitimin sisteminde var olan diğer bir sorun da ekolojik değerlerin ikinci plana atılmış olmasıdır. Var olan eğitim sisteminin felsefesi insan-doğa ilişkisine yeterince odaklanmayarak, ekonomik açıdan bedelini ödediği sürece her şeye sahip olabileceğini düşünen, bu nedenle, en önemli problemin para olduğu bilinciyle büyüyen genç kuşaklar yetiştirmektedir. Bu kuşaklar elektrik, su, gaz, gıda gibi doğal kaynakların kendiliğinden var olan ve asla tükenmeyen kaynaklar olduğunu düşünmekte, bu kaynakların hızla ve bir daha geri dönülmeyecek ölçüde tükenmesine katkıda bulunduklarının farkına varmadan yetiştirilmektedirler. Doğaya bu denli yabancılaşan çocuklar, giderek diğer insanlara ve nihayetinde de kendilerine de yabancılaşmakta, yaşam biçimlerini sadece para kazanma üzerine kurulu, doğal olmayan, sanal bir zemin üzerine inşa etmektedirler.

“Başka Bir Okul Mümkün” Derneği, Türkiye’deki ilköğrenim sürecine hâkim olan bu ve benzeri köklü sorunların tespitinden hareketle yola çıkarak bu sorunları aşmayı hedefleyen bir ilköğrenim okulu kurmak amacındadır. “Başka Bir Okul Mümkün” projesi Türkiye’deki hâkim ilköğretim uygulamalarından birçok açıdan farklı bir model sunmaktadır. Bu farklılıklar dört eksende özetlenebilir:

BBOM okulu alternatif eğitim, özgün finansman, demokratik yönetim ve ekolojik duruş eksenleriyle halihazırda var olan eğitim modellerinden tamamen farklı bir model önermektedir. Bu farklılıklar, takip eden kısımlarda detaylı bir şekilde anlatılacaktır. Bu eksenlerin ne ölçüde gerçekleştirileceği ve modelin nihai başarısı bu proje için bulunacak desteklerle orantılı olacaktır. Ancak BBOM projesinin yola koyuluş amacı bellidir: BOMM okulu, yurttaşlık bilincine sahip, kültürel çeşitlilik ve farklılıklara, ekolojik dengeye saygılı ve özgüven sahibi bireylerin yetişmesine; toplumda ekonomik, sosyal ve kültürel olarak eşitlikçi bir ortamın gelişmesine katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Bu türden bir eğitimi sunabilmek için okulun gerek kuruluş ve gerekse yönetim süreçlerinin her aşamasında hem şu ilke ve değerlerden beslenilecek hem de onlara sıkı sıkıya sahip çıkılacaktır: eşitlik, toplumsal adalet, özgürlük (düşünce, ifade, hareket, seçim), dayanışma, çoğulculuk, toplumsal duyarlılık, şiddet karşıtlığı (fiziksel, sözlü, psikolojik), ayrımcılık karşıtlığı (milliyet, ırk, dil, din, cinsiyet, cinsel yönelim, ekonomik, sosyal, fiziksel), ekolojik düşünce, yaratıcılık, üretkenlik, dürüstlük, öz denetimcilik, eleştirellik, farkındalık ve empati.

BBOM Derneği’nin hayata geçireceği okul projesi, inşa süreci ve sonrasındaki işleyişiyle benzer başka birçok okulun da hayata geçmesi için örnek teşkil etmeyi ve “Başka Bir Okul” anlayışının çoğalarak yaygınlaşmasını sağlayabilmeyi ümit etmektedir.

baskabirokulmumkun.net 

Şiddetleşme
Şiirli Karneler
TABİP
Teşekkür Ziyareti
Toplantı ve Faaliyet Çizelgesi
Törenlerin Kutlama Şekli

Ulusal Ajans
Üstün Zekalılar
Veli Eğitim Projesi
Veli Kaynak Kitabı Projesi
Veliyiz Okuldayız
Zil Sesi Yok